Tổn thương đa dây chằng khớp gối là loại tổn thương rất nặng gây mất vững khớp gối khiến người bị nạn không thể đi lại được và có thể gây biến chứng tắt mạch máu gây hoại tử chi bị tổn thương. Tổn thương đứt nhiều dây chằng hay gặp do tai nạn giao thông kiểu xe máy đè lên chân và thỉnh thoảng gặp ở chấn thương thể thao. Tại Việt Nam việc điều trị đứt nhiều dây chằng khớp gối đã có nhiều bước tiến giúp phục hồi tối đa tổn thương và nhanh trở lại sinh hoạt hằng ngày.
Khớp gối là khớp hoạt động linh hoạt và quan trọng trong việc đi lại của cơ thể. Khớp gối được giữ vững bởi 4 dây chằng: chéo trước, chéo sau, bên trong và bên ngoài. Khi tổn thương trên 2 dây chằng, khớp gối sẽ mất vững, và người bệnh không thể đi lại tốt

.
 
Bệnh nhân nam, 42 tuổi đang đi xe máy tay ga khá nặng tốc độ khoảng 40km/h, lách 1 chú chó và tự té, xe máy đè lên chân phải. Sau cú ngã bệnh nhân không thể tự đứng dậy đi lại, được sơ cứu tạm thời ở bệnh viện tuyến Tỉnh và chuyển về Đơn vị Y Học thể thao bệnh viện Nguyễn Tri Phương với chẩn đoán trật khớp gối Phải sau 3 ngày. Qua thăm khám chúng tôi ghi nhận bệnh nhân bị bán trật khớp gối với đứt dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên trong khiến khớp gối lỏng lẻo, gối sưng to, nhiều máu tụ trong gối. Chúng tôi không điều trị ngay mà theo dõi biến chứng tắc động mạch duy nhất nuôi chân phải từ gối trở xuống (động mạch kheo) trong 2 tuần kết hợp các loại thuốc giảm phù nề, kháng viêm, giảm đau, tan máu tụ. Khi chắc chắn động mạch kheo an toàn với siêu âm doppler, sau nhiều ngày theo dõi và hết máu tụ, chúng tôi chỉ định chụp cộng hưởng từ - MRI để khẳng định chẩn đoán và lập kế hoạch phẫu thuật phục hồi.

  hình ảnh trật khớp gối sau chấn thương
 sau mổ khớp gối được nắm lại với dây các dây chằng được tái tạo phục hồi với phương tiện cố định nhỏ băng kim loại trơ sinh học Titanium
Chúng tôi đã tiến hành nội soi tái tạo dây chằng chéo sau, dây chằng chéo trước, đính lại chỗ bám dây chằng bên trong khớp gối bằng kĩ thuật tiến bộ all inside. Tiến bộ ở chỗ chúng tôi có thể thấy rõ và định vị chính xác chỗ bám dây chằng vào xương, kiểm soát được mũi khoan để tránh khoan vào động mạch băng nội soi 2 cổng sau khớp gối. Ngoài ra chúng tôi sử dụng kĩ thuật  tạo gân ghép với phương thức cố định mới cho đường kính gân lớn nhất với chiều dài gân thích hợp. (all – inside).  Gân chép chúng tôi sử dụng là gân chân ngỗng Hamstring lấy từ bệnh nhân ít gây ảnh hưởng đến chức năng sinh hoạt và thể thao. Sau khi trãi qua 2 giờ phẫu thuật, bệnh nhân đã được tái tạo lại dây chằng chéo trước và sau, đính lại dây chằng bên trong khớp gối và chờ thời gian hồi phục với chế độ vật lý trị liệu sát với lịch tái khám theo tuần.
Trước đây đứt nhiều dây chằng ở Việt Nam thường được giữ vững tạm thời bằng cách khóa khớp gối và bó bột đùi bàn chân. Sau 1 tháng – 3 tháng tùy trung tâm bệnh nhân sẽ được tháo dụng cụ khóa gối và tiếp tục được phẫu thuật. Hiện nay với tiến bộ kĩ thuật nội soi khớp gối, Đơn vị y học thể thao bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã tiến hành phẫu thuật 1 lúc nhiều dây chằng sau thời gian theo dõi tích cực. Điều này tiết kiệm thời gian hồi phục cho bệnh nhân từ 3-6 tháng giúp bệnh nhân mau chóng trở lại cuộc sống hằng ngày.
Sự thành công trong nhiều ca trong hơn 3 năm qua chúng tôi đã làm đòi hỏi sự phối hợp của nhiều bác sĩ từ gây mê hồi sức để giảm đau tối đa đến ê kip mổ được đào tạo và phân công nhiệm vụ rõ ràng, tiết kiệm thời gian mổ và sự phối hợp các chuyên gia vật lý trị liệu phục hồi chức năng sau mổ.
Bảo hiểm y tế đã chi trả cho các tổn thương nặng nề này nhằm mang lại cơ hội phẫu thuật mau chóng đưa người bệnh về sinh hoạt hằng ngày. Chi phí phẫu thuật < 60 triệu đồng khi được bảo hiểm y tế chi trả.
Bs Phạm Thế Hiển – Ts Bs Tăng Hà Nam Anh
Đơn vị Y học thể Thao Bv Nguyễn Tri Phương